Najsłynniejszy gdańszczanin na świecie

W Gdańsku urodziło się wielu wybitnych ludzi, którzy wnieśli znaczący wkład w rozwój Polski i świata. Pośród tych osób można wymienić jedną z najbardziej znanych, która jest na tyle sławna, że jej nazwisko jest wymieniane codziennie w niektórych krajach: w gazetach, telewizji, prywatnych rozmowach. Co więcej, pojawia się nawet w słynnej piosence brytyjskiego zespołu Queen “Don’t Stop Me Now” oraz w tytule jednej z książek autorstwa Raya Bradbury’ego. Ten człowiek nazywa się Daniel Gabriel Fahrenheit. Oczywiście jest znany z tego, że jako pierwszy stworzył termometr rtęciowy i skalę do pomiaru temperatury – skalę Fahrenheita. Jakie było życie wybitnego naukowca i jego droga do tego odkrycia? Czytaj dalej na gdański.pro.

Dzieciństwo i początek badań naukowych

D.G. Fahrenheit urodził się 24 maja 1686 roku w Gdańsku, w domu przy ulicy Ogarnej 94, w rodzinie zamożnych kupców. Ojciec przyszłego wynalazcy, Daniel Fahrenheit senior, pochodził z rodziny, która mogła wywodzić się z Hildesheim w Niemczech. Ożenił się z Concordią ze znanej rodziny Schumann, gdańskich przedsiębiorców.

Daniel Gabriel był najstarszym spośród 10 dzieci w tej rodzinie. Jednak dzieciństwo Fahrenheita szybko zakończyła tragiczna śmierć obojga rodziców w wyniku otrucia w 1701 roku, gdy Daniel miał 15 lat.

Wcześniej chłopiec uczęszczał do jednej z najlepszych szkół w Gdańsku – Szkoły Mariackiej i miał dostać się do Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Jednak młody człowiek został wysłany do Amsterdamu, aby uczyć się zawodu kupieckiego. Chłopiec nie lubił tego rzemiosła, pociągała go nauka. To nauką chciał zajmować się w życiu i pewnie ruszył w tym kierunku. Jego krąg zainteresowań był szeroki: zajmował się obróbką szkła, szlifowaniem soczewek i tworzeniem różnych narzędzi. Jednak szczególnie interesowało go pytanie, na które wciąż nie było odpowiedzi – jak mierzyć temperaturę? Na tym skupił swoje myśli i to właśnie odpowiedź na to pytanie przyniosła mu światową sławę.

Skąd pomysł na termometr?

D.G. Fahrenheit z pewnością nie był pierwszym na świecie, który zainteresował się kwestią dokładnego pomiaru temperatury. Przed nim naukowcy już próbowali zająć się tą kwestią. Badania opierały się na zasadzie działania wynalazku, zaprojektowanego przez Galileusza w 1582 roku, którym był “termoskop”. Urządzenie było otwartym naczyniem z winem, do którego wkładano do góry dnem inne naczynie z długą wąską szyjką. Zmiany temperatury powodowały podnoszenie się i opadanie poziomu wina w szyjce naczynia. Jednak z uwagi na to, że naczynie było otwarte, poziom wina zależał nie tylko od temperatury, ale także od ciśnienia atmosferycznego, przez co pomiary były niedokładne. D.G. Fahrenheit zrozumiał tę wadę i pracował nad wyeliminowaniem jej w projekcie swojego urządzenia.

Wynalazek D.G. Fahrenheita był podobny do urządzenia Galileusza i również składał się z pojemnika z płynem i szklanej rurki, ale był systemem zamkniętym i reagował tylko na zmiany temperatury. Wada poprzednich wynalazków została wyeliminowana. Na podstawie źródeł uważa się, że D.G. Fahrenheit stworzył swój pierwszy skuteczny termometr w 1707 roku. Nie wiadomo, dlaczego naukowiec wybrał rtęć jako płyn do swojego termometru zamiast alkoholu, który był używany wcześniej. Jednak dzięki temu udało się zmierzyć temperaturę wrzenia wody, czego nie można było zrobić ze względu na to, że alkohol wrze w niższej temperaturze (78,3 ℃). Zatem jego wybór okazał się trafiony, a ten metal był przez długi czas używany w termometrach jako główny wybór.

Jak pojawiła się skala Fahrenheita?

D.G. Fahrenheit wciąż miał jeszcze jeden nierozwiązany problem. Mianowicie chodziło o to, jak przeliczyć wysokość cieczy w naczyniu na numeryczne odczyty temperatury. Potrzebna była skala pomiarowa. Ważnym momentem w rozwiązaniu tej kwestii było nieoczekiwane spotkanie młodego wynalazcy z Ole Romerem – burmistrzem Kopenhagi, astronomem i, co najważniejsze dla Fahrenheita, twórcą skali termometrycznej. Stało się to, gdy Daniel, dorastając, udał się w podróż po Europie. Romer dostrzegł potencjał w stopniach Fahrenheita i wyjaśnił swój pomysł. Stanowiło to podstawę dalszych prac D.G. Fahrenheita nad własnym systemem miar.

W latach 1709-1710 D.G. Fahrenheit powrócił do Gdańska, aby załatwić sprawy finansowe. W tym czasie rozpoczął współpracę z Pavlo Paterem, nauczycielem matematyki w Gdańskim Gimnazjum Akademickim. D.G. Fahrenheit  pracował nad stworzeniem własnego systemu na nową skalę. Najniższą temperaturę odnotowaną w Gdańsku zimą 1708-1709 przyjął za zero. Z kolei za 100 stopni była uznana temperatura własnego ciała badacza. Tutaj naukowiec popełnił błąd, ponieważ nie wziął pod uwagę stanu podgorączkowego, więc 100 stopni w nowej skali Fahrenheita odpowiadało 37,8 stopniom w wymyślonej później skali Celsjusza.

W 1714 roku D.G. Fahrenheit wyjechał z Gdańska do Berlina, a później przeniósł się do Amsterdamu. Kontynuował pracę nad swoim wynalazkiem. Rezultatem był pierwszy oficjalny termometr rtęciowy na świecie. D.G. Fahrenheit ostatecznie ogłosił swój wynalazek w 1724 roku.

Za swoje wybitne osiągnięcia D.G. Fahrenheit w wieku 38 lat został członkiem elitarnego Royal Society w Londynie.

Fahrenheit był stale zaangażowany w naukę i zarabiał na życie wytwarzając termometry, barometry i wysokościomierze.

D.G. Fahrenheit zmarł w Hadze w dniu 16 września 1736 roku.

Dlaczego świat nie używa skali Fahrenheita?

Skala Fahrenheita była szeroko używana przez jakiś czas, ale potem została zastąpiona nową skalą wymyśloną przez szwedzkiego uczonego Andersa Celsiusa. W swojej skali powiązał on temperaturę z punktami zmiany stanów wody. 0 ℃ przyjęto jako punkt zamarzania wody, a 100 ℃ jako punkt wrzenia. Nowa skala zyskała popularność i zaczęła być stosowana w wielu krajach świata.

Skala Fahrenheita była używana w krajach, które wspierały brytyjski system miar i jednostek imperialnych do połowy XX wieku. Obecnie jest używana w USA, na Kajmanach, Bahamach, Wyspach Marshalla, Belize, Palau, Sfederowanych Stanach Mikronezji oraz na terytoriach USA w Puerto Rico, Wyspach Dziewiczych Stanów Zjednoczonych i Guam. Skala Fahrenheita jest stosowana w niektórych przypadkach także w Kanadzie: do międzynarodowych prognoz pogody, do skali piekarników, termostatów i termometrów. Jednak zwykle w Kanadzie używa się skali Celsjusza.

Dlaczego Stany Zjednoczone nie rezygnują ze skali Fahrenheita?

Dlaczego Stany Zjednoczone nadal używają skali Fahrenheita, podczas gdy reszta świata używa skali Celsjusza? Nie ma na to wytłumaczenia, a odpowiedź jest prosta – przyzwyczajenie. To samo dotyczy innych miar, na przykład stóp lub jardów. Według sondażu z 2015 roku tylko 21% Amerykanów opowiada się za przejściem na system metryczny, przy 64% osób, które są temu przeciwne.

Jaka jest różnica między stopniami Celsjusza i Fahrenheita?

Aby przeliczać wartości temperatury ze stopni Fahrenheita na stopnie Celsjusza, trzeba to przećwiczyć, ponieważ używa się wtedy liczb ułamkowych. W skali Fahrenheita temperatura zamarzania wody wynosi 32 stopnie, a temperatura wrzenia 212. Różnica wynosi 180 stopni, podczas gdy w skali Celsjusza jest to 100 stopni. Jednak istnieje wiele różnych aplikacji konwertujących, które pomagają szybko i bez zastanowienia zamienić te jednostki. Z pewnością przydadzą się turystom w USA i amerykańskim podróżnikom oraz pomogą zrozumieć obcy system miar.

Pomniki D. G. Fahrenheita w Gdańsku

Mieszkańcy Gdańska darzą szacunkiem wybitnego naukowca. Na jego cześć na domu, w którym spędził dzieciństwo, zainstalowano tablicę pamiątkową w postaci skali termometru. Nazwa ulicy, przy której stoi dom nie uległa zmianie, jednak budynek otrzymał inny numer – 95.

Innym znanym pomnikiem postawionym dla wybitnego znanego fizyka jest kolumna meteorologiczna na Długim Targu – pomnik ze szklaną gablotą na kamiennym cokole. Wewnątrz znajduje się termometr rtęciowy i barometr. Zainstalowane są na stojaku wykonanym według historycznej formy z XVIII wieku. Pomnik stanął w 2008 roku.

Biografia piosenkarza Grzegorza Guzińskiego

Główny wokalista zespołów Homosapiens i Flapjack w ciągu swojego krótkiego życia stał się znany nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach. Swoim...

Evolution Gaming – dostawca odpowiedzialny za najlepsze gry z krupierem na żywo w kasynie 5Gringos

Evolution Gaming to jeden z najbardziej znanych dostawców oprogramowania w branży iGaming. W kasynie 5Gringos znajdziesz mnóstwo gier na żywo od tego dostawcy, w tym...
.,.,.,.